- Maarten Somers
Cognitieve biases bij de analyse van je wijkonderzoek
De hele dag door maken we snelle keuzes. Daar zijn onze hersenen voor gemaakt. Deze keuzes maken we op basis van bijvoorbeeld ervaringen uit het verleden en je opvoeding. Dit zorgt ervoor dat we uit die enorme brij aan informatie snel het juiste kunnen pikken. Maar dit zorgt er ook voor dat we keuzes maken op basis van aannames. Meestal is dit geen probleem, maar wanneer je onderzoek gaat doen of je onderzoeksresultaten gaat analyseren is het belangrijk om je bewust te zijn van deze aannames. Ze beïnvloeden namelijk op welke vragen je doorvraagt tijdens een interview en hoe je resultaten verwerkt. De confirmation bias, een van de belangrijkste biases, zorgt er bijvoorbeeld voor dat je extra gevoelig bent voor een uitspraak of statistiek die jouw verwachting bevestigt. Meer dan voor informatie die deze verwachting nuanceert of tegenspreekt.
Wat zijn cognitieve biases?
Een cognitieve bias is een vertekende gedachtegang, waardoor wij op een subjectieve manier conclusies trekken. Als mensen denken wij namelijk in patronen en relaties en niet in losse statistische feitjes. Dit is handig, want anders zou ons brein zo druk zijn dat we niet meer kunnen functioneren. Alleen soms is het belangrijk om je cognitieve biases zoveel mogelijk te voorkomen, want deze mentale sluipweggetjes kunnen leiden tot irrationele of foute conclusies.
Mentale shortcut: vooroordelen, stereotypes, neiging, vooringenomenheid
Oefening: Word je bewust van je aannames.
Om je een handje te helpen bij het bewust worden van je aannames hebben we bij Zeewaardig Service Design een Cognitieve Bias oefening ontwikkeld. Het is een korte oefening die zo’n 15 minuten in beslag neemt wanneer je deze doet met 5 tot 10 personen. Ben je met meer personen? Deel dan de groep op in 2 of meer groepen.
De oefening is ideaal om met je collega’s te doen als je uitkomsten van wijkonderzoek gaat analyseren.
Hoe werkt de oefening?
Download de cognitieve bias kaarten en print deze uit.
Leg ze op tafel en zorg ervoor dat iedereen een stapeltje post-its in een eigen kleur heeft.
Lees individueel de verschillende kaarten door.
Bedenk per kaart 1 of 2 voorbeelden die je zelf hebt meegemaakt.
Loop de verschillende voorbeelden als groep door.
Je hebt nu bij elke bias een aantal voorbeelden gehoord. Bedenk hoe dit je analyse zo meteen kan beïnvloeden en ben je hier bewust van.
Doe je de oefening liever digitaal?
Dat kan. We hebben de oefening ook beschikbaar gesteld via deze MURAL template. Maak op basis van deze template een eigen MURAL en ga snel aan de slag.
Wil je meer weten over cognitieve biases?
De wereld van cognitieve biases is groot. Er is veel te leren en vinden. Hierbij een aantal interessante links voor wanneer je je verder in dit onderwerp wilt verdiepen:
Boek: Thinking fast & slow (ons feilbare denken)